Jan Nepomucen Prendota – 254 rocznica urodzin

We wtorek 9 maja 1769 r. został ochrzczony w jeruzalskiej świątyni mój praprapraprapra(5)dziadek imieniem Jan Nepomucen.
Był on synem Macieja i Elżbiety małżonków Prendotów, chłopów z Lipin.

Rodzicami chrzestnym mojego przodka zostali Paweł Zdański organista w Jeruzalu i Marianna Wróblowa z Łukowca. 

 

 

Jan Nepomucen to imię, które jest nadawane na pamiątkę świętego Jana Nepomucena, którego wspomnienie liturgiczne przypada 21 maja. Jan Nepomucen to czeski duchowny, a jego kult rozwijali głównie jezuici, rozprzestrzeniając go na kraje ościenne, w tym także na Polskę. Jan Nepomucen został beatyfikowany w 1721 r. przez papieża Innocentego XIII, a świętym ogłosił go papież Benedykt XIII w dniu 19 marca 1729 r. Gdy małżonkowie Prandotowie decydowali się nadać jego imię swojemu synowi, Jan był świętym od jedynie czterdziestu lat, więc był to stosunkowo "nowy" święty.
W ikonografii święty Jan Nepomucen jest przedstawiany jako kapłan w sutannie, rokicie i birecie, w ręku dzierży krucyfiks, czasem trzyma także palec na ustach co symbolizuje zachowanie tajemnicy spowiedzi przez co został zgładzony. Atrybutem tego świętego są klucze, książka, kłódka, krzyż w ręku, zapieczętowany list, most (jako symbol jego śmierci – został zrzucony z mostu), pieczęć, wieniec z pięciu gwiazd, woda i zamek. Jan Nepomucen jest patronem Pragi czeskiej, spowiedników i szczerej spowiedzi oraz dobrej sławy, ale także patronuje tonącym i jest orędownikiem podczas powodzi. W tradycji ludowej chroni pola i zasiewy przed powodzią, ale także przed suszą. Przedstawiany często w figurze tzw. Nepomuki, które spotyka się w sąsiedztwie mostów, rzek, na skrzyżowaniu dróg oraz na placach publicznych i kościelnych.

W naszej okolicy figura Jana Nepomucena stoi między innymi na placu kościelnym w Kałuszynie oraz w Kuflewie. Kuflewski Nepomucen został ufundowany w 1777 r. i wiąże się ze śmiercią tamtejszego proboszcza księdza Franciszka Kossowskiego – na figurze znajduje się prośba o modlitwę za jego duszę.

 

 

Jan Nepomucen mając 25 lat ożenił się z Marianną Żaczkówną, a ich rocznicę ślubu wspominaliśmy 2 lutego >>>LINK<<<. Przed dosłownie czterema dniami – 5 maja – wspominaliśmy także śmierć Jana, który w chwili śmierci miał zaledwie 45 lat >>>LINK<<<. Jego małżonka przeżyła go o 12 lat, zmarła w 1826 r.  

O rodzicach Jana Nepomucena Prandoty, czyli moich prapraprapraprapra(6)dziadkach nie wiemy praktycznie nic. Jedynie tyle, że byli to Maciej i Elżbieta, ale z nieznanego rodu, którzy zawarli związek małżeński przed 1766 r., bo w tym właśnie roku urodził się im syn Wojciech. Jak wynika z zindeksowanych ksiąg narodzeń w parafii Jeruzal, Prandotowie mieli tylko dwóch synów – Wojciecha z 1766 r., który dodatkowo prawdopodobnie nie przeżył i mojego praprapraprapra(5)dziadka Jana Nepomucena. Jak na tamte czasy to bardzo dziwne, zazwyczaj rodziny były wielodzietne, a nawet jeśli nie to kobiety rodziły wiele dzieci, które później z różnych przyczyn umierały. Nie odnalazłam także w indeksach ślubu i zgonu śladu po Macieju i Elżbiecie.

 

Mój praprapraprapra(5)dziadek został ochrzczony już w nowej jeruzalskiej świątyni. Została ona zbudowana w latach 1757-1758 r., czyli na 11 lat przed narodzinami mojego przodka. W tym czasie proboszczem był ksiądz Wacław Arciszewski, który pełnił tą funkcję w latach 1744-1777.

Pleban ten, podobnie jak inni, których historię w ciągu tych kilku dni maja udało mi się już zgłębić, chętnie udzielał sakramentów świętych swojej rodzinie. W 1756 r. Arciszewski ochrzcił w Jeruzalu Wincentego Ferreriusza Klukowskiego, który był synem Antoniego Klukowskiego i Rozalii Arciszewskiej, zapewne jego siostry. Chłopiec urodził się we wsi Kaszewo w dystrykcie radomskim – jak zapisano w jego metryce chrzcielnej. Z jakiego powodu nie został ochrzczony w parafii na terenie, której przyszedł na świat? Czy to posiadanie księdza w rodzie wpłynęło na decyzję rodziców o opóźnieniu chrztu i przeniesieniu go do parafii, gdzie od 12 lat proboszczem był stryj dziecka?

Księdzu Arciszewskiemu zawdzięczamy założenie w Jeruzalu w 1760 r. Bractwa Różańcowego oraz Bractwa św. Szkaplerza. 

Ksiądz pleban zmarł 20 czerwca 1777 r. Został pochowany w podziemiach kościoła, obok głównego ołtarza. Jego następcą został ksiądz Jacek Niemierka, który pozostawał w Jeruzalu do 1805 r., czyli do swojej śmierci. 

 

 

 

 

Źródło danych:
Jeruzal Miński dzieje parafii
Ks. Zbigniew Drzewiecki
Ząbki 2002 r.